| Source | Target | | Heitgaasikatse madalal temperatuuril 266 K ± 3 K punkt 5.3 | Badanie emisji zanieczyszczeń w niskiej temperaturze 266 K ± 3 K pkt 5.3 |
| LÕPP | KONIEC |
| Etalonkütus peab vastama 10. lisa punkti 2 spetsifikaatidele. | Paliwo użyte w badaniu musi być zgodne ze specyfikacją określoną w pkt 2 załącznika 10. |
| SÕIDUKI EELKONDITSIONEERIMINE | WSTĘPNE PRZYGOTOWANIE POJAZDU |
| Heitkogustega seotud katsete tulemuste korratavuse tagamiseks eelkonditsioneeritakse katsesõidukid ühte moodi. | W celu zapewnienia powtarzalności badań emisji badane pojazdy muszą być przygotowane w jednolity sposób. |
| Konditsioneerimine koosneb ettevalmistavast sõidust šassiidünamomeetril, millele järgneb heitkoguste katsele eelnev punkti 4.3 kohane kütuseaurude eraldumise aeg peale mootori seiskamist. | Przygotowanie przed wykonaniem badania emisji zgodnie z pkt 4.3 polega na jeździe przygotowawczej na hamowni, po której następuje okres stabilizacji temperatury pojazdu. |
| Kütusepaak (kütusepaagid) täidetakse kindlaksmääratud katsekütusega. | Zbiorniki paliwa należy napełnić określonym paliwem używanym w badaniu. |
| Kütusepaak (kütusepaagid), milles on punktis 3.4.1 ettenähtud nõuetele mittevastav kütus, tuleb enne täitmist kõnealusest kütusest tühjendada. | Jeśli paliwo znajdujące się w zbiorniku paliwa nie spełnia wymogów zawartych w pkt 3.4.1 powyżej, przed napełnieniem zbiornika znajdujące się w nim paliwo musi zostać spuszczone. |
| Katsekütuse temperatuur peab olema alla 289 K (+ 16 °C). | Paliwo użyte w badaniu musi mieć temperaturę niższą lub równą 289 K (+ 16 °C). |
| Eespool nimetatud toimingutes ei tohi kütuseaurude reguleerimise süsteem tavapäratult tühjeneda ega täituda. | Do przeprowadzenia opisanych wyżej czynności nie należy nadmiernie przedmuchiwać ani obciążać układu kontroli emisji par. |
| Sõiduk viiakse katseruumi ning asetatakse šassiidünamomeetrile. | Pojazd wprowadza się do komory badania i umieszcza na hamowni podwoziowej. |
| Eelkonditsioneerimine seisneb ühes täielikus sõidutsüklis, I ja II osa vastavalt 4.a lisa tabelitele 1 ja 2 ning joonisele 1. | Wstępne przygotowanie składa się z jednego pełnego cyklu jazdy obejmującego część pierwszą i drugą, zgodnie z tabelami 1 i 2 oraz rysunkiem 1 załącznika 4a. |
| Tootja taotluse korral võib ottomootoriga sõidukeid eelkonditsioneerida sõidutsükli ühe I osa ja kahe II osa abil. | Na wniosek producenta pojazdy z silnikiem o zapłonie iskrowym mogą być przygotowywane wstępnie w ramach cyklu jazdy części pierwszej i drugiej. |
| Eelkonditsioneerimise ajal peab katseruumi temperatuur olema suhteliselt püsiv ega tohi tõusta üle 303 K (30 °C). | Podczas przygotowywania wstępnego temperatura w komorze badań musi się utrzymywać na stosunkowo stałym poziomie i nie może przekraczać 303 K (30 °C). |
| Veorataste rehvirõhku reguleeritakse 4.a lisa punktis 6.2.3 ettenähtud nõuete kohaselt. | Ciśnienie w oponach kół napędzających musi mieć wartość określoną w pkt 6.2.3 załącznika 4a. |
| Kümne minuti jooksul pärast eelkonditsioneerimise lõppu lülitatakse mootor välja. | W ciągu dziesięciu minut od zakończenia przygotowania wstępnego należy wyłączyć silnik. |
| Tootja taotluse korral ja tehnilise teenistuse loal on erakorralistel juhtudel võimalik täiendav eelkonditsioneerimine. | Na wniosek producenta oraz za zgodą upoważnionej placówki technicznej w wyjątkowych przypadkach dozwolone jest przeprowadzenie dodatkowego przygotowania wstępnego. |
| Täiendava eelkonditsioneerimise võib teostada ka tehnilise teenistuse otsuse kohaselt. | Upoważniona placówka techniczna może również zadecydować o przeprowadzeniu dodatkowego przygotowania wstępnego. |
| Täiendav eelkonditsioneerimine koosneb ühest või mitmest 4.a lisa tabelis 1 ja joonisel 1 kirjeldatud I osa sõidutsüklist. | Dodatkowe przygotowanie wstępne składa się z co najmniej jednego harmonogramu jazdy w ramach części pierwszej cyklu, jak określono w tabeli 1 i rysunku 1 w załączniku 4a. |
| Täiendava eelkonditsioneerimise ulatus registreeritakse katseprotokollis. | Zakres takiego dodatkowego przygotowania wstępnego musi być odnotowany w sprawozdaniu z badania. |
| Kütuseaurude eraldumismeetodid peale mootori seiskamist | Metody stabilizacji temperatury |
| Sõiduki stabiliseerimine enne heitkoguste katset peab toimuma kahest alljärgnevast meetodist ühe kohaselt; valiku teeb tootja. | W celu uzyskania stabilnego stanu pojazdu przed wykonaniem badania emisji należy zastosować wybraną przez producenta jedną z poniższych metod. |
| Tavameetod | Metoda standardowa |
| Enne heitgaaside katset ümbritseva õhu madalal temperatuuril lastakse sõidukil vähemalt 12 tundi, kuid mitte üle 36 tunni seista. | Pojazd pozostawia się na okres nie krótszy niż 12 godzin i nie dłuższy niż 36 godzin przed badaniem emisji spalin w niskiej temperaturze otoczenia. |
| Ümbritseva õhu temperatuur (kuival termomeetril) tuleb kõnealusel ajavahemikul hoida keskmisel tasemel: | Temperatura otoczenia (wskazywana przez suchy termometr) w tym czasie musi wynosić średnio: |
| 266 K (– 7 °C) ± 3 K kõnealuse perioodi igas tunnis ning see ei tohi olla alla 260 K (– 13 °C) ega üle 272 (– 1 °C). | 266 K (– 7 °C) ± 3 K w ciągu każdej godziny badania i nie może być niższa niż 260 K (– 13 °C) ani wyższa niż 272 K (– 1 °C). |
| Peale selle ei tohi temperatuur langeda alla 263 K (– 10 °C) ega tõusta üle 269 K (– 4 °C) pikema aja kui kolme järjestikuse minuti jooksul. | Ponadto temperatura nie może spaść poniżej 263 K (– 10 °C) i nie może przekroczyć 269 K (– 4 °C) przez okres dłuższy niż trzy kolejne minuty. |
| Sundmeetod | Metoda wymuszona |
| Sõidukil ei tohi lasta seista rohkem kui 36 tundi enne heitgaaside katset ümbritseva õhu madalal temperatuuril. | Przed wykonaniem badania emisji spalin w niskiej temperaturze otoczenia pojazd należy pozostawić na okres nie dłuższy niż 36 godzin. |
| Sõidukil ei tohi kõnealuse ajavahemiku jooksul lasta seista kõrgemal temperatuuril kui 303 K (30 °C). | W tym czasie pojazd nie może przebywać w temperaturze otoczenia przekraczającej 303 K (30 °C). |
| Sõiduki jahutamine võib toimuda sundjahutuse teel katsetemperatuurini. | Chłodzenie pojazdu można uzyskać poprzez wymuszone schłodzenie pojazdu do temperatury badania. |
| Kui jahutamist täiendatakse ventilaatoritega, siis tuleb need asetada vertikaalasendisse, et maksimaalselt jahutada eeskätt mitte õlivanni, vaid juhtimisagregaati ja mootorit. | Jeśli chłodzenie jest wzmocnione za pomocą wentylatorów, należy je ustawić w położeniu pionowym tak, aby osiągnąć maksymalne chłodzenie mechanizmu napędowego oraz silnika, a nie głównie miski olejowej. |
| Ventilaatorid ei tohi paikneda sõiduki all. | Nie należy umieszczać wentylatorów pod pojazdem. |
| Ümbritseva õhu temperatuuri on vaja hoolikalt kontrollida alles siis, kui sõiduk on jahutatud temperatuurini 266 K (– 7 °C) ± 2 K, mis on kindlaks määratud mootoriõli representatiivse temperatuuri abil. | Temperaturę otoczenia należy kontrolować ściśle dopiero po ochłodzeniu pojazdu do temperatury 266 K (– 7 °C) ± 2 K ustalonej na podstawie temperatury reprezentatywnej objętości oleju. |
| Mootoriõli representatiivne temperatuur on õli temperatuur, mida ei mõõdeta mitte õlivanni pinnal ega põhjas, vaid õlinivoo keskpunkti lähedal. | Temperatura reprezentatywnej objętości oleju jest temperaturą oleju mierzoną w pobliżu środka miski olejowej, a nie na powierzchni oleju czy na dnie miski. |
| Kui õli kontrollitakse kahes või mitmes eri kohas, siis peavad kõik näidud vastama temperatuurinõuetele. | W przypadku kontroli co najmniej dwóch różnych punktów w objętości oleju wszystkie one muszą spełniać odpowiednie wymogi pod względem temperatury. |
| Lisaks sellele ei tohi temperatuur langeda alla 263 K (– 10 °C) ega tõusta üle 269 K (– 4 °C) mitte rohkem kui kolme järjestikuse minuti jooksul. | Ponadto temperatura nie może spaść poniżej 263 K (– 10 °C) ani przekroczyć 269 K (– 4 °C) przez okres dłuższy niż kolejne trzy minuty. |
| Kui sõiduki stabiliseerimine temperatuuril 266 K (– 7 °C) toimub eraldi ruumis ning sõiduk viiakse katseruumi läbi sooja ruumi, siis tuleb sõidukit katseruumis veel kord stabiliseerida ajavahemiku jooksul, mis on vähemalt kuus korda nii pikk kui kõrgemate temperatuuride mõjuaeg sõidukile. | Jeśli pojazd osiągnie stan stabilny w temperaturze 266 K (– 7 °C) w osobnej strefie i zostanie przemieszczony do komory diagnostycznej przez strefę ciepłą, należy ustabilizować jego temperaturę w komorze diagnostycznej przez okres czasu co najmniej sześciokrotnie dłuższy niż czas przebywania w wyższej temperaturze. |
| Ümbritseva õhu temperatuur (kuival termomeetril) kõnealusel ajavahemikul peab olema keskmiselt 266 K (– 7 °C) ± 3 K ning ei tohi olla alla 260 K (– 13 °C) ega üle 272 K (– 1 °C). | W tym czasie temperatura otoczenia (wskazywana przez suchy termometr) musi wynosić średnio 266 K (– 7 °C) ± 3 K oraz nie może być niższa niż 260 K (– 13 °C) ani wyższa niż 272 K (– 1 °C). |
| MENETLUS DÜNAMOMEETRIL | PROCEDURA BADANIA NA HAMOWNI |
| Heitkoguseproovi võtmine toimub katsel, mis koosneb I osa tsüklist (4.a lisa tabel 1 ja joonis 1). | Pobieranie próbek emisji odbywa się podczas procedury badania składającej się z cyklu części pierwszej (tabela 1 i rysunek 1 w załączniku 4a). |
| Mootori käivitamine, vahetu proovivõtt, esimese osa tsükkel ja mootori seiskamine moodustavad madalal ümbritseva õhu temperatuuril tehtava katse, mis kestab kokku 780 sekundit. | Rozruch silnika, bezpośrednie pobranie próbek, praca cyklu części pierwszej oraz wyłączenie silnika stanowią całość badania w niskiej temperaturze otoczenia trwającego łącznie 780 sekund. |
| Heitgaase lahjendatakse ümbritseva õhuga ning kogutakse analüüsimiseks vajalik püsivalt proportsionaalne proov. | Spaliny z rury wydechowej rozrzedza się powietrzem otoczenia i pobiera siędo analizy próbkę w stałej proporcji. |
| Kotti kogutud heitgaaside puhul analüüsitakse süsivesinike, süsinikmonooksiidi ja süsinikdioksiidi sisaldust. | Spaliny zgromadzone w worku analizuje się pod względem zawartości węglowodorów, tlenku węgla oraz dwutlenku węgla. |
| Lahjendusõhu paralleelproovi analüüsitakse samal viisil ning määratakse kindlaks süsivesinike üldkogus ning süsinikmonooksiidi ja süsinikdioksiidi sisaldus. | Pobraną równolegle próbkę powietrza użytego do rozrzedzenia analizuje się w podobny sposób pod względem zawartości tlenku węgla, węglowodorów oraz dwutlenku węgla. |
| Dünamomeetri kasutamine | Działanie hamowni |
| Jahutusventilaator | Wentylator chłodzący |
| Ventilaator asetatakse selliselt, et jahutusõhk oleks suunatud asjakohasel viisil radiaatorile (vesijahutus) või õhu sisselaskeavale (õhkjahutus) ning sõidukile. | Wentylator chłodzący ustawia się w taki sposób, aby powietrze chłodzące było odpowiednio skierowane na chłodnicę (chłodzenie wodą) lub na wlot powietrza (chłodzenie powietrzem) oraz na pojazd. |
| Ees asuva mootoriga sõidukite puhul asetatakse ventilaator sõiduki esiossa, sellest 300 mm kaugusele. | W przypadku pojazdów z silnikiem umieszczonym z przodu dmuchawa musi być ustawiona przed pojazdem, w odległości do 300 mm. |
| Taga asuva mootoriga sõidukite puhul või juhul, kui eespool mainitud variant ei ole otstarbekohane, tuleb jahutusventilaator asetada nii, et see suunaks piisavalt õhku sõiduki jahutamiseks. | W przypadku pojazdów z silnikiem umieszczonym z tyłu lub, gdy powyższe ustawienie jest niewykonalne, wentylator chłodzący należy ustawić w taki sposób, aby doprowadzić ilość powietrza wystarczającą do ochłodzenia pojazdu. |
| Ventilaatori kiirus peab olema selline, et ventilaatori töötamisel kiiruste vahemikus 10 km/h kuni vähemalt 50 km/h oleks õhu lineaarkiirus ventilaatori väljalaskeava juures ±5 km/h vastavast rulli kiirusest. | Prędkość powietrza wytwarzana przez wentylator musi być taka, aby przy zakresie działania od 10 km/h do co najmniej 50 km/h prędkość liniowa powietrza na wylocie wentylatora wynosiła ± 5 km/h odpowiedniej prędkości rolek. |
| alumise serva kõrgus maapinnast: ligikaudu 20 cm. | wysokość dolnej krawędzi nad podłożem: około 20 cm. |
| Alternatiivselt peab ventilaatori lineaarse õhuvoo kiirus olema vähemalt 6 m/s (21,6 km/h). | Alternatywnie prędkość powietrza z dmuchawy musi wynosić co najmniej 6 m/s (21,6 km/h). |
| Tootja taotluse korral võib erisõidukite (näiteks kaubikud, maastikusõidukid) puhul ventilaatori kõrgust muuta. | Na wniosek producenta w odniesieniu do określonych pojazdów (np. półciężarówek, pojazdów poruszających się poza drogami publicznymi) można zmodyfikować wysokość położenia dmuchawy. |
| Kasutada tuleb sõiduki dünamomeetri rullil (rullidel) mõõdetud kiirust (4.a lisa 1. liite punkt 1.2.6). | Należy zastosować prędkość pojazdu zmierzoną na podstawie prędkości obrotów rolek hamowni (pkt 1.2.6 dodatku 1 do załącznika 4a). |
| Vajaduse korral võib teha eelkatsed, et kindlaks teha, kuidas oleks kõige parem käitada gaasi- ja piduripedaali, et saada ettenähtud piires teoreetilisele tsüklile ligilähedane tsükkel või et võimaldada proovivõtusüsteemi reguleerimist. | W razie potrzeby można wykonać wstępne cykle diagnostyczne w celu określenia najlepszego sposobu uruchamiania układów sterowania przyspieszeniem i hamowaniem, tak aby osiągnąć cykl przypominający teoretyczny cykl mieszczący sięw zaleconych granicach lub, aby umożliwić regulację układu pobierania próbek. |
| Selline katsesõit tuleb ära teha enne joonisel 8/1 kujutatud toimingut „ALGUS”. | Jazdę taką należy przeprowadzić przed etapem „START” przedstawionym na rysunku 8/1. |
| Õhuniiskuse tase peab olema piisavalt madal, et ära hoida kondenseerumist dünamomeetri rullile (rullidele). | Wilgotność powietrza musi być utrzymywana na wystarczająco niskim poziomie, aby uniknąć skraplania się pary wodnej na rolkach hamowni. |
| Dünamomeetrit tuleb põhjalikult soojendada dünamomeetri valmistaja soovituste kohaselt ning selliseid menetlusi ja kontrollimisviise kasutades, mis tagavad stabiilse jääkhõõrdumise. | Hamownia musi być dokładnie rozgrzana zgodnie z zaleceniami producenta hamowni i procedurami lub metodami kontroli pozwalającymi utrzymać stabilność resztkowej mocy ciernej. |
| Dünamomeetri soojendamise ja heitkoguste katse alguse vaheline aeg ei tohi olla pikem kui kümme minutit, kui dünamomeetri laagreid ei soojendata eraldi. | Czas między rozgrzaniem hamowni a rozpoczęciem badania emisji nie może być dłuższy niż 10 minut, jeśli łożyska dynamometru nie są podgrzewane niezależnie. |
