| Source | Target | | CIE 1931 kolorimeetriline standardvaatleja: [1]Mõistete määratlused on võetud CIE väljaandest 50 (45), rahvusvaheline elektroonikasõnastik, jaotis 45: valgustus. | Obserwator kolorymetryczny normalny CIE 1931 [1]Definicje pochodzą ze słownika CIE 50 (45), International Electronical Vocabulary, Grupa 45: Oświetlenie. |
| kiirgusandur, mille kolorimeetrilised omadused vastavad spektraalsetele kolmevärviteguritele x– | : receptor promieniowania, którego charakterystyka kolorymetryczna odpowiada współrzędnym trójchromatycznym x– |
| , y(λ), z (λ) (vt tabel). | , y(λ), z(λ) (zob. tabela). |
| CIE spektraalsed kolmevärvitegurid: [1]Mõistete määratlused on võetud CIE väljaandest 50 (45), rahvusvaheline elektroonikasõnastik, jaotis 45: valgustus. | Współrzędne trójchromatyczne w przestrzeni barw CIE [1]Definicje pochodzą ze słownika CIE 50 (45), International Electronical Vocabulary, Grupa 45: Oświetlenie. |
| ühtlase spektri spektraalkomponentide kolmevärvitegurid CIE (XYZ) süsteemis. | :współrzędne trójchromatyczne składowych widmowych widma równoenergetycznego w systemie (XYZ) CIE. |
| Fotoopiline nägemine: [1]Mõistete määratlused on võetud CIE väljaandest 50 (45), rahvusvaheline elektroonikasõnastik, jaotis 45: valgustus. | Widzenie fotopowe [1]Definicje pochodzą ze słownika CIE 50 (45), International Electronical Vocabulary, Grupa 45: Oświetlenie. |
| normaalse silma nägemine, kui silm on kohandunud heledustasemele, mis on vähemalt mitu kandelat ruutmeetri kohta. | : widzenie normalnym okiem przy jego dostosowaniu do poziomów oświetlenia wynoszących przynajmniej kilka kandeli na metr kwadratowy. |
| SEADE | URZĄDZENIE |
| Üldsätted | Informacje ogólne |
| Seade koosneb valgusallikast, katsekeha hoidikust, fotodetektoriga vastuvõtuseadest koos mõõdikuga (vt joonis 1) ning kõrvalise valguse mõju tõkestavatest vahenditest. | Urządzenie składa się ze źródła światła, oprawy badanej próbki, odbiornika wyposażonego w fotodetektor i miernik wskazówkowy (zob. rysunek 1) oraz środków służących do eliminacji światła obcego. |
| Vastuvõtuseade võib sisaldada Ulbrichti kuuli, mis lihtsustab mittetasapinnaliste (kumerate) peeglite peegeldusteguri mõõtmist (vt joonis 2). | W skład odbiornika może wchodzić sfera całkująca światło, ułatwiająca pomiar współczynnika odbicia niepłaskich (wypukłych) lusterek (zob. rysunek 2). |
| Valgusallika ja vastuvõtuseadme spektraalkarakteristikud | Charakterystyka spektralna źródła światła oraz odbiornika |
| Valgusallikas koosneb CIE standardvalgusallikast A ja sellega seotud, peaaegu paralleelse kiirekimbu tekitavast optikast. | Źródło światła składa się z CIE standardowego źródła A wraz z towarzyszącą optyką dla zapewnienia prawie równoległej wiązki światła. |
| Kindla lambipinge säilitamiseks on soovitatav vahendi töötamise ajal kasutada pinge stabilisaatorit. | Dla utrzymania stałego napięcia lampy w czasie pracy urządzenia zaleca się stosowanie stabilizatora napięcia. |
| Vastuvõtuseade peab olema varustatud fotodetektoriga, mille spektraalkarakteristik vastab CIE (1931) kolorimeetrilise standardvaatleja fotoopilise valgustugevuse funktsioonile (vt tabel). | Odbiornik posiada fotodetektor o czułości widmowej proporcjonalnej do funkcji jasności fotopowej obserwatora kolorymetrycznego normalnego CIE (1931) (zob. tabela). |
| Võib kasutada mis tahes muud valgusspektri, filtri ja anduri kombinatsiooni, mis vastab CIE standardvalgusspektrile A ja tagab fotoopilise nägemise. | Dopuszcza się stosowanie wszelkich innych kombinacji oświetlacza, filtra i receptora, dających ogólny równoważnik standardowego oświetlacza CIE A i widzenia fotopowego. |
| Kui vastuvõtuseadmes kasutatakse Ulbrichti kuuli, peab kuuli sisepind olema kaetud mati (difuusse), spektriliselt mitteselektiivse valge kattega. | Jeżeli w odbiorniku używana jest sfera całkująca, wewnętrzna powierzchnia sfery powinna być pokryta matową (rozpraszającą), nieselektywną białą powłoką. |
| Geomeetrilised tingimused | Warunki geometryczne |
| Langeva kiirekimbu nurk (0) katsepinna ristsirge suhtes peaks soovitavalt moodustama 0,44 ± 0,09 rad (25 ± 5°) ega tohi ületada lubatud kõrvalekalde ülemist piiri (st 0,53 rad või 30°). | Kąt padającej wiązki światła (0) wynosi optymalnie 0,44 ± 0,09 rad (25 ± 5°) w stosunku do linii prostopadłej do powierzchni badanej i nie przekracza górnej granicy tolerancji (tj. 0,53 rad lub 30°). |
| Anduri telg peab kõnealuse ristsirgega moodustama nurga (0), mis võrdub langeva kiire nurgaga (vt joonis 1). | Oś receptora tworzy z tą linią prostopadłąkąt (0) równy kątowi padającej wiązki światła (zob. rysunek 1). |
| Katsepinnale langeva kiirekimbu läbimõõt peab olema vähemalt 19 mm. Peegeldunud kiirekimp ei tohi olla fotodetektori valgustundlikust piirkonnast laiem, peab kõnealusest piirkonnast katma vähemalt 50 % ja peab katma võimalikult sama suurt ala kui mõõteriista kalibreerimise ajal. | Wiązka światła w miejscu jej padania na badaną powierzchnię ma średnicę nie mniejszą niż 19 mm. Wiązka odbita nie może być szersza niż wrażliwa powierzchnia fotodetektora, nie może obejmować więcej niż 50 % tej powierzchni oraz musi pokrywać ten sam wycinek powierzchni, jaki był wykorzystany w czasie kalibracji przyrządu, tak dokładnie, jak to jest możliwe. |
| Kui vastuvõtuseadmes kasutatakse Ulbrichti kuuli, peab kuuli läbimõõt olema vähemalt 127 mm. Katsekeha ja langeva kiire avad peavad olema sellise suurusega, et langev ja peegeldunud kiirekimp pääsevad neist tervikuna läbi. | Jeżeli w odbiorniku stosowana jest sfera całkująca, jej średnica wynosi co najmniej 127 mm. Próbka oraz otwory w ściance sfery, przez które przechodzi wiązka światła, powinny mieć wielkość umożliwiającą przepuszczenie całej wiązki padającej i całej wiązki odbitej. |
| Fotodetektor peab olema paigutatud sellisesse kohta, kus sellele ei lange ei langevast ega peegeldunud kiirekimbust otsest valgust. | Fotodetektor powinien być umieszczony w taki sposób, aby nie był bezpośrednio oświetlony ani przez wiązkę padającą, ani przez wiązkę odbitą. |
| Fotodetektori näidikuploki elektrilised omadused | Charakterystyka elektryczna zespołu fotodetektor-wskaźnik |
| Fotodetektor näitab mõõturil valgustundliku ala valgusintensiivsuse lineaarfunktsiooni. | Odczyt wyjściowy fotodetektora przedstawiony na mierniku wskaźnikowym musi być liniową funkcją natężenia światła w obszarze światłoczułym. |
| Seade tuleb varustada nullimist ja kalibreerimist võimaldavate (elektriliste ja/või optiliste) seadistusvahenditega. | Zapewnione są środki (elektryczne lub optyczne) ułatwiające zerowanie i kalibrację. |
| Need vahendid ei tohi mõjutada mõõteriista lineaarsust ega spektraalkarakteristikuid. | Środki te nie mogą mieć wpływu na liniowość lub właściwości widmowe przyrządu. |
| Anduri-näidikuploki täpsus peab olema ± 2 % skaala lõppväärtusest või ± 10 % lugemi väärtusest vastavalt sellele, kumb väärtus on väiksem. | Dokładność zestawu receptor-miernik wskaźnikowy musi być wielkością rzędu ± 2 % pełnej skali lub też ± 10 % wielkości odczytu, którakolwiek jest mniejsza. |
| Katsekeha hoidik | Oprawa próbki |
| Mehhanism peab olema võimeline hoidma katsekeha sellises asendis, et allika ja anduri hoidikute teljed lõikuvad peegelduspinnal. | Mechanizm ten pozwala umieścić badaną próbkę w taki sposób, aby osie ramienia źródła światła i receptora przecinały się na powierzchni odbicia. |
| Peegelduspind võib asuda kas katsetatava peegli sees või selle mõlemal küljel sõltuvalt sellest, kas tegemist on eestpoolt kaetud peegliga, tagantpoolt kaetud peegliga või prisma-tüüpi pööratava peegliga. | Powierzchnia ta może znajdować się wewnątrz lub na dowolnej powierzchni lusterka poddawanego próbie, w zależności od tego, czy jest to pierwsza powierzchnia, druga powierzchnia czy lusterko pryzmatyczne typu „flip”. |
| Otsene kalibreerimismeetod | Metoda kalibracji bezpośredniej |
| Otsese kalibreerimismeetodi korral kasutatakse võrdlusetalonina õhku. | W przypadku metody kalibracjibezpośredniej normą odniesienia jest powietrze. |
| Seda meetodit kasutatakse nende instrumentide puhul, mis on konstrueeritud selliselt, et on võimalik kalibreerida 100 % punktis, lükates vastuvõtja otse valgusallika teljele (vt joonis 1). | Metoda ta ma zastosowanie do tych urządzeń, których konstrukcja pozwala na kalibrację w punkcie 100 % przez wahadłowe przesunięcie odbiornika do położenia bezpośrednio na osi źródła światła (zob. rysunek 1). |
| Mõnel juhul (näiteks väikese peegeldusteguriga pindade mõõtmisel) võib selle meetodi korral soovitatav olla kasutada vahepealset kalibreerimispunkti (skaala punktide 0 ja 100 % vahel). | W pewnych przypadkach (jak np. przy pomiarze powierzchni o niskim współczynniku odbicia) może być wskazane przy tej metodzie zastosowanie pośredniego punktu kalibracji (między 0 a 100 % na skali). |
| Sellisel juhul tuleb optilisele teele paigaldada teadaoleva läbivusteguriga neutraalvalgusfilter ning seejärel kalibreerida mõõteriista nii, et see näitab neutraalse tihedusfiltri läbivusteguri protsenti. | W takich przypadkach na ścieżce optycznej należy umieścić filtr o neutralnej gęstości i znanej przepuszczalności, a następnie korygować regulację kalibracji, dopóki miernik nie odczyta procentowego wskaźnika przepuszczalności filtra o neutralnej gęstości. |
| Enne peegeldusteguri mõõtmisi tuleb kõnealune filter eemaldada. | Filtr ten zostaje usunięty przed dokonaniem pomiarów współczynnika odbicia. |
| Kaudne kalibreerimismeetod | Metoda kalibracji pośredniej |
| Kaudne kalibreerimismeetod on kohaldatav mõõteriistadele, mille valgusallika ja vastuvõtja geomeetria ei ole muudetav. | Metoda kalibracji pośredniej ma zastosowanie do urządzeń ze stałą konfiguracją układu źródło-odbiornik. |
| Vajalik on nõuetekohaselt kalibreeritud ja hooldatud peegeldusetalon. | W metodzie tej wymagany jest prawidłowo skalibrowany i utrzymywany wzorzec współczynnika odbicia. |
| Võrdlusetalon peaks soovitatavalt olema tasapinnaline peegel, mille peegeldustegur on katsetatavate peeglite vastavale väärtusele võimalikult lähedane. | Takim wzorcem odniesienia powinno być płaskie lusterko o współczynniku odbicia możliwie najbardziej zbliżonym do współczynnika odbicia badanych próbek. |
| Mittetasapinnalise (kumera) peegli mõõtmine | Pomiar dla lusterka niepłaskiego (wypukłego) |
| Mittetasapinnaliste peeglite (kumerpeeglite) peegeldusteguri mõõtmisel tuleb kasutada mõõteriistu, mille vastuvõtjas on Ulbrichti kuul (vt joonis 2). | Pomiar współczynnika odbicia lusterka niepłaskiego (wypukłego) wymaga użycia urządzenia zawierającego w obrębie odbiornika sferę całkującą (zob. rysunek 2). |
| Kui mõõteriista näidik näitab peegeldusteguriga E % standardpeegli korral lugemit ne, siis tundmatu peegeldusteguriga X % peegli vastav näitaja leitakse lugemi nx abil järgmisest valemist: | Jeśli przyrząd pomiarowy wskazuje ne działek podziałki dla lusterka standardowego o współczynniku odbicia E %, to w przypadku lusterka o nieznanym współczynniku odbicia nx działek będzie odpowiadać współczynnikowi odbicia X % według poniższego wzoru: |
| Kahte kalibreerimismeetodit selgitav reflektomeetri üldistav skeem | Ogólny schemat reflektometru, przedstawiający geometrię dla dwóch metod kalibracji |
| Reflektomeetri üldistatud skeem, kui vastuvõtuseadmes on Ulbrichti kuul | Ogólny schemat reflektometru, urządzenia do pomiaru współczynnika odbicia, zawierającego w obrębie odbiornika sferę całkującą |
| CIE 1931 KOLORIMEETRILISE STANDARDVAATLEJA SPEKTRAALSED KOLMEVÄRVITEGURID [2](Tabel on võetud CIE väljaandest 50 (45) (1970)) | WSPÓŁRZĘDNE TRÓJCHROMATYCZNE DLA OBSERWATORA KOLORYMETRYCZNEGO NORMALNEGO CIE 1931 [2](Poniższa tabela pochodzi z publikacji CIE 50 (45) (1970)) |
| Selgitav joonis | Rysunek poglądowy |
| Sfääriliste peeglite peegeldusteguri mõõtmiseks kasutatava mõõtevahendi näidis | Przykład urządzenia do pomiaru współczynnika odbicia lusterek sferycznych |
| C vastuvõtja | C Odbiornik |
| D diafragma | D Przesłona |
| E sisenemisaken | E Okno wejściowe |
| F mõõteaken | F Okno pomiarowe |
| L lääts | L Soczewki |
| M objekti aken | M Okno obiektu |
| S valgusallikas | S Źródło światła |
| Ulbrichti kuul | Sfera całkująca |
| Mõistete määratlused on võetud CIE väljaandest 50 (45), rahvusvaheline elektroonikasõnastik, jaotis 45: valgustus. | Definicje pochodzą ze słownika CIE 50 (45), International Electronical Vocabulary, Grupa 45: Oświetlenie. |
| Lühendatud tabel. | Skrócona tabela. |
| Väärtused y–λ = V λ on ümardatud nelja kümnendkohani. | Wartości y–λ = V λ są zaokrąglone do czwartego miejsca po przecinku. |
